Эмфизем, уушгины архаг бөглөрөлт өвчин /УАБӨ/

Эмфизем, УАБӨ гэж юу вэ?

1. Архаг үрэвслийн улмаас цагаан мөгөөрсөн хоолойн жижиг гуурснууд бүтцийн өөрчлөлтөд орж тэлэгдэн, үндсэн үүргээ гүйцэтгэж чадахгүй, агаарын урсгал хязгаарлагдахыг УАБӨ гэнэ.
2. Амьсгалын замын архаг өвчин, архаг бронхит, халдвартай ханиад томуу, хатгалгаагаар удаан өвчилж, хүндэрсэн тохиолдолд уушги гэмтэн тэлэгддэг байна.
3. Хийн солилцоо явуулах үүрэгтэй уушгины хялгасан судаснууд болон альвеолын хананд бүтцийн эргэшгүй өөрчлөлт үүссэнээр жижиг гуурсанцрууд тэлэгдэж агаар хуримтлагдахыг эмфизем гэнэ.

Тархалт

1. 2020 онд УАБӨ-тэй гэж оношлогдсон америкчуудын тоо 15 сая орчим гэсэн статистик мэдээ байна.
2. Уушгины архаг бөглөрөлт өвчнөөр 2019 онд 3.23 сая хүн нас барж, дэлхий даяар нас баралтын шалтгааны гуравдугаарт бичигдэж байна.
3. Өндөр хөгжилтэй орнуудад УАБӨ-ий нийт тохиолдлын 70 гаруй хувь нь архаг тамхидалтын шалтгаантай байна.

Эмфизем, УАБӨ-ий шалтгаан, эрсдэлт хүчин зүйлүүд:

1. 65-аас дээш настай
2. Агаарын бохирдол
3. Архаг тамхидалт, дам тамхидалт
4. Ажлын нөхцөл /жижиг тоос, тоосонцор, утаа ихтэй нөхцөлд ажиллах/
5. Дотоод орчны бохирдол /мод, аргал, нүүрсний хэрэглээ/
6. Бага насандаа олон дахин уушгины үрэвсэлт өвчнөөр өвдөх
7. Астма /хүүхэд наснаас эхэлсэн/
8. Генетик эмгэгүүд /альфа-1 антитрипсины дутагдал/

Эмфизем, УАБӨ-ий үед ямар шинж тэмдгүүд илэрдэг вэ?

1. Удаан хугацаанд цэртэй, бөглөрөх мэт даамжрах явцтай ханиалгах
2. Шатаар гарахад амьсгаадах /хэвийн үед/
3. Гүнзгий амьсгал авахад хүндрэлтэй байх
4. Амьсгаадах
5. Ядарч сульдах
6. Дасгал хөдөлгөөн хийхэд хумсны үзүүр, хурууны үзүүр хөх саарал өнгөтэй болох

Хэрхэн оношлуулах вэ?

1. Цээжний рентген зураг
2. Цээжний хөндийн компьютерт томограф

Зөвлөгөө

1. Та манай төвийн багцын шинжилгээнүүдэд хамрагдсанаар уг өвчнийг илрүүлж оношлох бүрэн боломжтой юм.
2. Цээжний хөндийн компьютерт томографын шинжилгээ нь илүү нарийвчилсан оношилгоо бөгөөд тухайн өвчин оношлогдсон тохиолдолд өвчний явцыг үнэлэх боломжтой юм.

Эх сурвалж:

1. Cleveland clinic – COPDhttps://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8709-chronic-obstructive-pulmonary-disease-copd
2. WHO – COPDhttps://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chronic-obstructive-pulmonary-disease-(copd)